terugIn 2021 maakten we ambitieuze plannen om aan de slag te gaan met natuurinclusieve landbouw. Maar wat houdt dat eigenlijk in? In Ede hebben we ons gericht op vier belangrijke pijlers:
- De bodem als basis
- Variatie in teelten: minder maïs, meer graan en andere gewassen
- Akkerranden rondom alle akkers
- Elk boer een (bedrijfsnatuur)plan
Gezonde bodem
René Jochems van Groeibalans nam bodemmonsters en begeleidde de boeren bij het werken aan een gezonde bodem. Sarah Mampuijs van Boerennatuur Veluwe ontwikkelde samen met de pachters plannen voor akkerranden. De boeren kozen zelf de invulling van deze randen, wat resulteerde in een grote variëteit aan gewassen zoals granen, gerst, erwten en kruidenrijke maaimengsels. Er werden 6 tot 7 verschillende soorten randen aangelegd, allemaal bedacht door de boeren zelf.
Pachtprijzen
Helaas zorgde het arrest van Didam voor onzekerheid onder de pachters, omdat een openbare tender noodzakelijk werd. Gemeente Ede zag dit als een kans om verdere stappen te zetten: de pachtprijs werd gehalveerd en inschrijving gebeurde op basis van punten die je verdiende door toegevoegde meerwaarde. Dit leidde tot een wisseling van pachters, wat de nodige aanpassingen vereiste.
De nieuwe pachters moesten wennen aan de grond en de omstandigheden. Hardnekkige restanten van Italiaans raaigras, dat jarenlang als vanggewas was gebruikt, bleken moeilijk te bestrijden zonder te spuiten. Het wisselvallige weer in 2023 en 2024 hielp ook niet mee. Terwijl maïsteelt elders gouden tijden beleefde, vielen de opbrengsten van de eerste graanteelten tegen.
Desondanks gaven de boeren niet op. Ze steunden elkaar, vroegen om advies, en raadpleegden loonwerkers met speciale machines voor niet-kerende grondbewerking, wieden, eggen en ecoploegen. En deze week, tijdens mijn bezoek aan de Ginkel, kon ik met eigen ogen de resultaten zien.
Succesvol
Ondanks de uitdagingen zijn er duidelijke successen geboekt. De bodemgezondheid is verbeterd, er is meer biodiversiteit op de akkers, en de betrokkenheid en samenwerking onder de boeren is gegroeid. Dit project toont aan dat met doorzettingsvermogen en innovatie natuurinclusieve landbouw een realiteit kan worden.
In Ede blijven we ons inzetten voor een duurzame en natuurinclusieve toekomst voor de landbouw op de Ginkel. Dank aan alle betrokken boeren, partners en de gemeente Ede voor hun inzet en steun. Samen blijven we bouwen aan een groenere toekomst.
Edese bio-diversiteit in beeld
Een brede akkerrand naast een beschermde berm: rechts is 2 meter beschermde berm met talloze kruiden en bloemen, middenvoor een brede akkerrand met o.a. boekweit en zonnebloemen die nog moeten gaan bloeien.
Een van de reguliere pachters die al wel 30 a 40 jaar mais teelt en de bodem prima in orde heeft via jaarlijkse aanvoer van slootvuil. Hij heeft dit jaar bedacht om kruidenrijk grasland te zaaien. De eerste oogst was twee volle wagens kruidengras van 2 ha akker. En het groeit alweer volop, dus over 6 a 8 weken gaat hij weer maaien.
Een graanveld dat al bijna oogstrijp is en waar nog even een snelle mais komt. Een brede graanrand langs de houtwal blijft staan als voedsel voor de vogels.
Elke zomer gaan boeren en ambtenaren (van landbouw, natuur en ecologie van gemeente Ede) samen in het veld kijken. Waar dat eerst nog wat onwennig was is er nu echt contact en beweging. Tof om te zien!
Een boer met een collega midden op zijn perceel: er staat rogge met een onderzaai van klaver. Waar de boeren staan is een laag en erg nat deel: de rogge deed het daar niet, maar de klaver wel. Van die 1,5 ha zijn 28 balen klaver gemaaid vorige week en de koeien zijn er wild op en geven prima melk. Het drogere deel, op de foto vooraan, blijkt een prima basis voor de rogge. Boeren zijn steeds enthousiaster over granen met onderzaai van klaver. In het kader van ‘pensgericht’ voeren gebruiken steeds meer boeren geplet graan in het rantsoen.
Hennep is een prima rustgewas dat bijdraagt aan een gezonde bodem. Het groeit goed en zal over een maand 2 meter hoog zijn!
Verder groeien er zelfs huizen op de Ginkel. Een van onze pachters, Herman Pieter Prangsma is trekker van Agenda Natuurinclusief (van het ministerie). Hij is betrokken bij de beweging rondom biobased bouwen en besloot om zelf maar eens ervaring op te doen.